مفهوم نور در قرآن ، برهان و عرفان

Authors

علی فتح الهی

دانشیار گروه ادیان و عرفان، واحد خرم آباد. دانشگاه آزاد اسلامی خرم آباد. ایران (نویسنده مسئول) اکرم بغدادی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه لرستان

abstract

در این نوشتار به بررسی جایگاه عنصر نور در قرآن، برهان و عرفان پرداخته­ایم. این مقاله مشتمل بر سه بخش تقسیم است. ابتدا نور از دیدگاه قرآن و مفسرین مورد بررسی قرار می­گیرد. در بخش دوم دیدگاه­های فلاسفه در باره­ی نور بیان می­شود و در بخش سوم عنصر نور در آثار عرفای بزرگ بررسی شده است. سرانجام به مقایسه این دیدگاه­ها و وجوه اشتراک و افتراق آنها خواهیم پرداخت.      در نخستین بخش، معانی و کاربردهای نور در آیات مختلف قرآن ذکر شده و پس از آن تئوری نور از دیدگاه امام صادق (ع) و سپس تفسیر آیه 35 نور در تفاسیری همچون البرهان فی تفسیر القرآن، الصافی، جوامع الجامع، المیزان و کشاف نقل شده است. بخش دوم شامل مقایسه دیدگاه­های فلاسفه بزرگ اسلامی از جمله سهروردی، ابن سینا، ملاصدرا و امام محمد غزالی و تعاریف و دیدگاه­های آنها در اقسام نور می­باشد. بخش سوم به تبیین دیدگاه عرفای مشهوری چون ابن­عربی، شبستری، عین­القضات همدانی، قشیری و مولوی بلخی پیرامون نور اختصاص یافته است. نتیجه کار نشان می­دهد که منظور از نور در آیه 35 سوره نور از باب مجاز و تشبیه نیست؛ بلکه واقعیت است و نور دارای مراتبی است که ذات باری تعالی کامل­ترین مصداق نور می­باشد و هر موجودی به وسیله او موجود می­شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی مکتب یوگا در ترازوی قرآن، برهان و عرفان

یوگا از ریشه یوج معادل فارسی یوغ به معنای پیوستن، مهارکردن و جفت کردن است. این آیین بر پایه‌های فلسفه سانک‌هیا بنا شده، با این تفاوت که یوگا خداباور است. پتانجالی- حکیم بزرگ هند- مؤسس یوگا بوده که کتاب «یوگاسوترا» تألیف سده‌های چهارم و یا پنجم پیش از میلاد، منسوب به او بوده و یوگا را توقف نوسان‌های فعالیت ذهنی تعریف می‌کند. یوگا نه یک نظام فلسفی، نه یک سامانه جامع عرفانی و نه یک دین اس...

full text

ارزیابی مکتب یوگا در ترازوی قرآن، برهان و عرفان

یوگا از ریشه یوج معادل فارسی یوغ به معنای پیوستن، مهارکردن و جفت کردن است. این آیین بر پایه‌های فلسفه سانک‌هیا بنا شده، با این تفاوت که یوگا خداباور است. پتانجالی- حکیم بزرگ هند- مؤسس یوگا بوده که کتاب «یوگاسوترا» تألیف سده‌های چهارم و یا پنجم پیش از میلاد، منسوب به او بوده و یوگا را توقف نوسان‌های فعالیت ذهنی تعریف می‌کند. یوگا نه یک نظام فلسفی، نه یک سامانه جامع عرفانی و نه یک دین اس...

full text

ارزیابی مکتب یوگا در ترازوی قرآن، برهان و عرفان

یوگا از ریشه یوج معادل فارسی یوغ به معنای پیوستن، مهارکردن و جفت کردن است. این آیین بر پایه های فلسفه سانک هیا بنا شده، با این تفاوت که یوگا خداباور است. پتانجالی- حکیم بزرگ هند- مؤسس یوگا بوده که کتاب «یوگاسوترا» تألیف سده های چهارم و یا پنجم پیش از میلاد، منسوب به او بوده و یوگا را توقف نوسان های فعالیت ذهنی تعریف می کند. یوگا نه یک نظام فلسفی، نه یک سامانه جامع عرفانی و نه یک دین است؛ بلکه ا...

full text

مفهوم عرفانی نور و ظل در قرآن و سنت

«نور» به‌معنای «واضح بودن و واضح ساختن»، بهترین کلیدواژه برای شناخت خدا و چگونگی ارتباط ساحت ربوبی با ماسوی­الله است. در قرآن کریم، خدای متعال صریحاً با نام «نور» یاد شده است: «اللهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْض» (نور: 35)، و در روایتی از  امام حسین(­ع) آمده است که وجود واجب تعالی، آن­قدر ظاهر و واضح است که شامل و جامع تمام مراتب ظهور و وضوح می­باشد. «آیا برای مظاهر، درجه‎ای از ظهور هست که برای خود تو نب...

full text

سنجش و سازش برهان، عرفان و قرآن در هرم معرفتی سنایی

رابطۀ انسان با حق و دامنۀ معرفت او نسبت به خداوند همواره ذهن عرفان‏پژوهان را به خود معطوف داشته است و از این رهگذر گونه‏های مختلف رویکرد به حوزۀ معرفت‏شناختی و میزان دامنۀ احاطه و شناخت انسان نسبت به خداوند وجود دارد. بی‏تردید رویکرد سنایی به رابطۀ انسان و حق، از این جهت که مشربی متشرّعانه و عارفانه دارد حائز اهمیت است؛ چراکه او پیوندی عمیق بین مبادی دین و عرفان ایجاد کرده است. او برای رسیدن به ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
تفسیر متون وحیانی

جلد ۹۶، شماره ۱، صفحات ۱۵۷-۱۹۰

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023